Μελέτα, μα έχε άγρυπνα και ανοιχτά τα μάτια της ψυχής σου στη ζωή...

Δημήτρης Γληνός

Παρασκευή 2 Δεκεμβρίου 2016

Γιώργος Σεβαστίκογλου, ένας " κοσμικός άγιος"

Στις 2 Δεκεμβρίου 1990 έφυγε από τη ζωή ο Γιώργος Σεβαστίκογλου. Καθώς συμπληρώνονται 26 χρόνια από το θάνατο του είναι ευτυχής η συγκυρία της κυκλοφορίας του βιβλίου της Κωνσταντίνας Ζηροπούλου Γιώργος Σεβαστίκογλου. Αγωνιστής του θεάτρου και της ζωής από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.
Η ζωή και το έργο του Γιώργου Σεβαστίκογλου παρουσιάζονται σε έξι κεφάλαια, χωρισμένα σε καθοριστικές χρονολογικές περιόδους,σημειώσεις και  πλούσιο αρχειακό υλικό ( φωτογραφίες, δημοσιεύματα, μαρτυρίες , επιστολές κ.α).

" Η όλη διαδικασία της έρευνας και μελέτης του αρχειακού υλικού, όπως και της καταγραφής και επεξεργασίας των προφορικών μαρτυριών ανέδειξε ορισμένα σταθερά ανανεωτικά στοιχεία κυρίως του σκηνικού αλλά και του δραματικού λόγου, τα οποία κυριαρχούν σε όλες τις περιόδους της δημιουργίας του και προσδίδουν στην καλλιτεχνική του ταυτότητα το στίγμα της πρωτοπορίας. Παράλληλα όμως με τα συμπεράσματα γύρω από το καλλιτεχνικό του έργο, η διαδικασία αυτή φώτισε και ορισμένες ενδιαφέρουσες πτυχές της προσωπικότητάς του, υπερβαίνοντας κατά πολύ έναν σημαντικό καλλιτέχνη που υπηρέτησε με την τέχνη του την υπόθεση της Αριστεράς..
Οι πτυχές αυτές συνοψίζονται ουσιαστικά στην έννοια του ήθους, δηλαδή μιας απόλυτα ακέραιης προσωπικής στάσης απέναντι σε σκοπιμότητες και συμφέροντα, την οποία ο ίδιος τήρησε με συνέπεια ως το τέλος της ζωής του. Όπως επίσης  κυρίαρχες ήταν γι' αυτόν - ως στάση ζωής και κοσμοαντίληψη - η συνέπεια ανάμεσα στη θεωρία και την πράξη, η αφοσίωση σε ιδανικά και αξίες - με σημαντικότερες την κοινωνική δικαιοσύνη και την πνευματική καλλιέργεια -, η αδιαπραγμάτευτη σχέση του με την τέχνη και η βαθιά πίστη του στο λειτούργημα του δασκάλου, ο σεβασμός στην προσωπική ελευθερία των άλλων και η αναζήτηση ουσιαστικής επικοινωνίας μαζί τους - είτε επρόκειτο για το κοινό, τους συνεργάτες, τους φίλους είτε για την οικογένεια του -, η ευαισθησία, η μέριμνα και τελικά η αγάπη του για τον ίδιο τον άνθρωπο περισσότερο από οτιδήποτε άλλο. Αυτά, άλλωστε, θεωρώ ότι ήταν τα δικά του εφόδια στον αγώνα του στη ζωή και το θέατρο."

Η ζωή του υπήρξε περιπετειώδης εξ αιτίας των πολιτικών του θέσεων και αγώνων από τις γραμμές του ΚΚΕ, του ΕΑΜ και του ΔΣΕ , οι οποίοι του κόστισαν 18 χρόνια στην πολιτική προσφυγιά και μετά τον επαναπατρισμό αυτοεξορία στη Γαλλία εξ αιτίας της δικτατορίας το 1967. Μετά τη διάσπαση του ΚΚΕ  το 1968 ακολούθησε το ΚΚΕ εσ.
Όλη αυτή η διαδρομή αποτυπώνεται στο έργο του, κατακερματισμένο εξ αιτίας των συνθηκών, το οποίο περιλαμβάνει μεταφράσεις, συγγραφή θεατρικών έργων και κινηματογραφικών σεναρίων.
Ο Γιώργος Σεβαστίκογλου ήταν ένα θεατράνθρωπος με πρωτοποριακές απόψεις στη σκηνοθεσία οι οποίες σφράγισαν τα θεατρικά δρώμενα της εποχής του. Τα δικά του κείμενα εκφράζουν τις ιδεολογικές του θέσεις , αλλά και εκείνα που επέλεγε να μεταφράσει ή να σκηνοθετήσει συμφωνούσαν με την ιδεολογική του ταυτότητα. Οπαδός του ρεαλισμού και της σκηνικής λιτότητας επιθυμούσε να ενεργοποιεί τους θεατές και να προκαλεί την αντίδρασή τους. Γι' αυτόν το θέατρο είχε κοινωνικό και πολιτικό χαρακτήρα.
Στο βιβλίο υπάρχουν εκτενείς αναφορές στις σπουδές του( Αθήνα - Μόσχα - Παρίσι)  στη συνεργασία του με σημαντικούς θιάσους, στο μεταφραστικό του έργο και στα έργα του, αλλά και στις κριτικές που γράφτηκαν για τη δουλειά του συνδυασμένα με τα ιστορικά γεγονότα και τις εξελίξεις της κάθε εποχής που επηρέασαν άμεσα ή έμμεσα τη ζωή και την καλλιτεχνική διαδρομή του Γιώργου Σεβαστίκογλου.
Εκτός από το καλλιτεχνικό του έργο,θεατρικό και κινηματογραφικό, πλούσιο υπήρξε και το παιδαγωγικό του έργο. Ο Γιώργος Σεβαστίκογλου ήταν ένας  Δάσκαλος  που σεβόταν τους μαθητές του, τους ηθοποιούς, τη δουλειά τους και επιδείκνυε ήθος και ευγένεια.



Σύντροφος της ζωής του η Άλκη Ζέη καταθέτει σημαντικές μαρτυρίες από τη ζωή τους, τις δυσκολίες που αντιμετώπισαν, την αγάπη που τους ένωνε και τους δυνάμωνε. 

" Ο Γιώργος, όπου κι αν βρέθηκε να κάνει θέατρο, το έκανε όπως έλεγε πως του έμαθε ο Κουν. Με την πίστη στη μεγάλη αποστολή του θεάτρου, την αυταπάρνηση και την αυτοθυσία, τον αγώνα για ελεύθερη δημιουργία. Με τον ίδιο τρόπο, την ίδια σοβαρότητα και αφοσίωση δούλευε, είτε βρισκότανε στη Λάρισα - μια λασπούπολη τότε - σ' έναν πρώην κινηματογράφο που τον έκαναν θέατρο είτε στην Επίδαυρο, στο Παρίσι, στη Μόσχα ή στην Τασκένδη, με θίασο των προσφύγων από την Ελλάδα"( Άλκη Ζέη)

Κοντά σε αυτές και οι καταθέσεις των παιδιών του, της Ειρήνης

" Στο βιβλίο για τον Γιώργο θα ήθελα ο κόσμος να διαβάσει πιο πολύ για τον ίδιο τον άνθρωπο. Για μένα πάνω απ' όλα ήταν ένας εξαιρετικός άνθρωπος και γι' αυτό θα ήθελα να τον γνωρίσει περισσότερο κι  ο κόσμος. Με εκφράζει πολύ αυτό που είπε ο Βιτέζ για τον Γιώργο, ότι δηλαδή ήταν σαν ένας "κοσμικός άγιος". Κι εγώ κάπως έτσι τον έβλεπα. Ηταν άνθρωπος με ήθος και συγχρόνως είχε ένα πολύ ανοικτό πνεύμα. Γι' αυτό ήταν και πολύ ανεκτικός με τους ανθρώπους.( Ειρήνη Σεβαστίκογλου)

 και του Πέτρου

" Για τον Γιώργο πάνω απ' όλα στη ζωή υπήρχε η αγάπη του για τον άνθρωπο. Κι ευτυχώς. Γιατί εκείνος ήταν ένας άνθρωπος που τελικά διέσχισε όλη την Ευρώπη πάνω κάτω. Γιατί αλλιώς, αν είχε αγαπήσει πιο πολύ από όλα την πατρίδα του ή την τέχνη του ή δεν ξέρω τι άλλο, δεν θα είχε επιβιώσει. Συνέχεια άλλαζαν οι άνθρωποι γύρω του κι εκείνος αυτούς αγαπούσε, σ' αυτούς ήθελε να προσφέρει."( Πέτρος Σεβαστίκογλου)



Κωνσταντίνα Ζηροπούλου, Γιώργος Σεβαστίκογλου. Αγωνιστής του θεάτρου και της ζωής, Μεταίχμιο, Αθήνα 2016