Μελέτα, μα έχε άγρυπνα και ανοιχτά τα μάτια της ψυχής σου στη ζωή...

Δημήτρης Γληνός

Κυριακή 22 Ιανουαρίου 2012

Κοσμική Βυζαντινή Μουσική

Η βυζαντινή κοσμική μουσική  δεν είναι γνωστή. Συνήθως η  βυζαντινή μουσική συνδέεται με τους  εκκλησιαστικούς ύμνους και γενικότερα με την ορθόδοξη εκκλησία. Όμως υπήρξε  και κοσμική μουσική για τις διάφορες εκδηλώσεις των ανθρώπων. Δεν είχε καταγραφεί διότι δεν συνδεόταν με το τελετουργικό της εκκλησίας ή ό,τι έχει γραφτεί έχει σωθεί αποσπασματικά . Πιο πολύ διαδόθηκε προφορικά. Σε  κείμενα υπάρχουν πληροφορίες για τη μουσική δραστηριότητα των βυζαντινών σε διάφορες εποχές. Σε αρκετές τοιχογραφίες επίσης απεικονίζονται σκηνές γλεντιού αλλά και μουσικά όργανα.
Ο Χριστόδουλος Χάλαρης είναι ένας πολύ μεγάλος μουσικός( γνωστός από το δίσκο " Δροσουλίτες ") που μελέτησε  βυζαντινή μουσική και προσπάθησε αποκρυπτογραφώντας διάφορα χειρόγραφα να την ανασυνθέσει δίνοντας εξαιρετικά έργα.









5 σχόλια :

eApenanti είπε...

Σοφία Καλησπέρα,

Πρέπει να επισημάνω ότι η Βυζαντινή Μουσική και Υμνογραφία (2 διαφορετικά αρχικώς πράγματα-που στη συνέχεια και κατά τον 7ο αιώνα ταυτίστηκαν) ουσιαστικά υπήρξε στα χρόνια των Ρωμανού του μελωδού, Ιωάννη Δαμασκηνού και Κοσμά (του αδελφού του). και οι τρείς ήταν Σύριοι, από τη Δαμασκό. Έγραψαν ύμνους και ταυτόχρονα τους μελοποιούσαν σύμφωνα, με μελωδίες που ακολουθούσαν την Πυθαγόρεια κλίμακα. Όλα αυτά τον 7ο αιώνα και μετά και κατόπιν της "πίεσης" που δέχτηκαν οι υμνογράφοι αυτοί από αντίστοιχους μιας Αρειανικής αίρεσης που "σαγήνευε" πιστούς με τη μουσική της.
Έτσι μέχρι και τον 6ο αιώνα στο Βυζάντιο ακούγονταν κυρίως εβραϊκή μουσική ή μουσική από την ευρύτερη περιοχή, εκτός από αρχαία ελληνική. Μετά επιβλήθηκε σαν επίσημη μουσική-απαγορευομένης όποιας άλλης- η Βυζαντινή.

Για το θέμα το καλύτερο βιβλίο είναι του Τρεμπέλα "Εκλογή Ελληνικής Ορθοδόξου Υμνογραφίας, εκδ. ΣΩΤΗΡ). Είναι επιστημονικότατο, έγκυρο και κυρίως χωρίς δογματισμούς, αφορισμούς,λογοκρισίες από το ιερατείο. Τόσο κατά τη γνώμη μου έγκυρο, που οι ταλιμπάν του ΣΩΤΗΡΑ δεν τόλμησαν να το λογοκρίνουν, όπως χιλιάδες άλλα.

Διαχειριστής είπε...

Μπράβο Σοφία!!!!!!!

Υπάρχει κι ένα εξαιρετικό cd με τη δουλειά που έκανε ο Χάλαρης για την αρχαία ελληνική μουσική, όπου έχουν ανακατασκευαστεί μουσικά όργανα όπως φαίνονται σε αγγεία και παραστάσεις και ερμηνεύονται μουσικές όπως διασώθηκαν.

Εδώ ο Πρώτος Πυθιονικός του Πίνδαρου.


http://www.youtube.com/watch?v=R8pCaTINsdE

Απ' ότι είδα στο youtube υπάρχουν και τα άλλα κομμάτια του cd. Παρατηρήστε την ομοιότητα ανάμεσα στα βυζαντινά και τους αρχαίους ελληνικούς ήχους.

sofia είπε...

Γεια σου Θανάση,
πολύ χρήσιμες οι πληροφορίες που αναφέρεις.Νομίζω υπήρχαν αλληλεπιδράσεις στα ύστερα βυζαντινά χρόνια και με την μουσική των Αράβων αρχικά και του Ισλάμ αργότερα αλλά και τη δυτική. Οι γνώσεις μου είναι περισσότερο εγκυκλοπαιδικές, αλλά ακούγοντας τον Χάλαρη και αντιμέτωπίζοντας το Βυζάντιο από μια διαφορετική οπτική γωνία , μου γεννήθηκε το ενδιαφέρον να μάθω τι περίπου άκουγαν αυτοί οι άνθρωποι στις γιορτές τους , στους γάμους ή στα πανηγύρια τους. Άλλωστε και το δημοτικό τραγούδι σ' αυτή τη μουσική έχει τις ρίζες του. Και από αυτά που έχω διαβάσει αυτή η μουσική ακουγόταν μέχρι τα χρόνια του Όθωνα.
Το ίδιο ενδιαφέρον έχω και τα οθωμανικά χρόνια και μάλιστα για την οθωμανική μουσική και θα κάνω μια ανάρτηση στο μέλλον. Δεν μπορώ να καταλάβω γιατί ακόμη και σήμερα δεν γίνονται αναφορές στην εξ Ανατολών μουσική που ακμάζει την ίδια εποχή που στην Ευρώπη εμφανίζονται τα γνωστά είδη προκλασικής και κλασικής μουσικής. Τι άκουγαν οι λαοί της Οθωμανικής αυτοκρατορίας;


Αγαπητά κ.κ.
διαπιστώνω ένα ακόμη κοινό ενδιαφέρον ή όχι;
Παλιότερα είχα κάνει μια σχετική ανάρτηση για την αρχαία ελληνική μουσική, για την οποία έχουμε ακόμη πιο λίγα στοιχεία.
http://www.ofisofi.blogspot.com/2011/01/blog-post_16.html

Διαχειριστής είπε...

Χαχα, ναι, πλάκα έχει τόσα κοινά που βρίσκουμε. Να δούμε πού θα σταματήσει :-)

E, όχι πως ασχολούμαι βέβαια και είμαι γνώστης της Βυζαντινής και αρχαίας μουσικής, αλλά μου αρέσουν αυτά τα πράγματα και έχω ακούσματα.

Ανώνυμος είπε...

Τον πανωραίο ψάχνω εδώ και καιρό και έχει γίνει το βίντεο ιδιωτικό. Θελώ να το ξανακούσω το κομμάτι όπως και δήποτε